Beelden om nooit meer te vergeten

Vandaag is het de 100e dag van de Corona-crisis. Op 27 februari werd het virus voor het eerst ontdekt bij een Nederlander. Het coronavirus heeft de afgelopen maanden veel slachtoffers gemaakt in overbelaste ziekenhuizen, maar er is één plek waar de ziekte misschien nog wel meedogenlozer toeslaat: De plek waar ik met zoveel plezier mag werken: verpleeghuizen.

 

Op 14 maart 2020 schreef ik mijn eerste blog over het virus Corona, oftewel Covid_19. Dat dit virus zoveel nieuws, verdriet en ellende met zich mee zou brengen, konden we ons in het begin niet voorstellen. De onzekerheid is voor iedereen hetzelfde, want niemand weet op dat moment iets van Covid_19. In de blogverhalen die daarna volgen, lees je over mijn gevoel. Over lichtpuntjes. Over het verdriet. Over de onmacht. Over alles wat me bezig houdt. Nóg meer voelt het als heel erg fijn om dingen van me af te schrijven. Collega’s en andere lezers herkennen de verhalen en bedanken mij. Het is zo herkenbaar. Mensen, bekend of onbekend steken een hart onder de riem. We voelen steun van iedereen om ons heen. De eerste paar maanden van Corona ga je op ‘overlevingsstand’. Je gaat maar door. Je voelt de spanning en stress. Je concentratie wordt minder. Je vergeet dingen, die normaal zo vanzelfsprekend voor je zijn. Je loopt op je tenen en uiteindelijk kreeg ik een korter lontje. Nog één keer schrijf ik in deze extra lange XXL-blog mijn ervaringen van de afgelopen maanden.

 

Gevoel

Twee weken geleden, kwam bij mij alles eruit. Ik heb veel verdriet gehad. Ik heb alleen maar gehuild als een klein kind. Bijna elke dag wel. Soms meerdere keren op een dag. Als mensen vroegen hoe het met MIJ ging, dan kwamen de tranen. Meteen. Of ik nou op ‘t werk was, aan het wandelen of mijn 1-keer-per-week-boodschappen-doen (ook voor mijn 75+ ouders) bij de supermarkt, ik kreeg die brok in mijn keel en schoot in tranen. En ja, ik heb gewoon doorgewerkt. Ja, er werd psychologische hulp via Brabantzorg aangeboden. Ja, er waren heel veel mensen die tegen me zeiden: “Als je wilt praten, ik ben er voor je!” Maar er was zoveel, dat ik niet wist waar te beginnen. Het werk gaf me toch óók weer de energie die ik nu zo nodig had. Een dubbel gevoel, waar ik even niet mee om kon gaan. Goed bedoelde adviezen van iedereen om me heen. Maar het VOELDE niet zo voor mij. Afgelopen week tijdens het vele wandelen, wat ik altijd al deed en nu nog veel meer, ging van het een op het andere moment de knop bij mij om. Ik was die Corona spuugzat. Ik besloot te accepteren dat ze/hij er nu eenmaal is. Het is wat het is. Ik mag verdrietig zijn, maar het verandert niets aan de hele situatie. En vanaf dat moment gaat het weer beter met me. Vandaar dat ik hier nu ook mijn verhaal kan doen. Ik wil het delen. 

 

Ziek

Ik ben zelf ook ziek geweest. Halverwege maart. Ik had koorts. Hoofdpijn. Spierpijn. Moe. Heel veel geslapen. De eerste paar dagen keelpijn en totaal geen eetlust. Niet hoesten. Niet verkouden. Maar wat voelde ik me beroerd. Mijn bed was mijn beste vriend. Later had ik er twee, toen kwam de bank erbij. Zodra de koorts weg was en ik me weer best oké voelde, ben ik weer gaan werken. Er werd niet getest op Covid_19. Thuis blijven om echt goed uit te zieken, kon ik niet. Ik wilde sterk zijn. Ik wilde helpen waar ik kon. En na 1,5 week ging ik dus ‘gewoon’ weer werken. Ik was nog wel moe. Mijn dagelijkse wandelingen waren een stuk korter. Mijn wandeltempo lag veel lager en ik had voor mijn gevoel heel wat minder lucht, dan anders. Maar hé, geen koorts, dus ik kon gewoon gaan werken. Ik merkte dat ik ‘s morgens best gespannen was als ik naar het werk fietste. Zouden er weer bewoners naar de cohort afdeling gebracht? Of erger, overleden? Ik ging vaker thuis de rapportages lezen. Eigenlijk kan ik wel zeggen, elke dag. Ik wilde op de hoogte zijn van nieuws op de afdeling. Alle dagelijkse updates hield ik in de gaten. Ook het journaal op televisie, keek ik nu. ’s Morgens en ’s avonds. Iets wat ik al lang niet meer deed, vanwege alle narigheid in de wereld. En ik kan je zeggen, het kostte me veel extra energie. En niet alleen bij mezelf. Ook bij mijn collega’s. Iedereen ging er op zijn of haar manier mee om. Telkens bleef ik vragen hoe het met ze ging. En andersom werd er gevraagd hoe het met mij ging. Bijna elk gesprek begon of eindigde wel met een traan. En toch was het was fijn om even met elkaar te praten. Even vertellen wat er in je hoofd om gaat. Ook met de psycholoog van onze afdeling die er ‘normaal’ voor onze bewoners is, heb ik toen een gesprek gehad. Ik moest er over praten. Zij was er nu ook voor ons. Dat heb ik als prettig ervaren. Al wist ik zelf dondersgoed, dat dit voorlopig nog niet voorbij zou zijn. En dat deze bizarre periode bij mij ook nog wel even kon duren. (Ik ken mezelf ;-) )

 

Beelden om nooit te vergeten

Als gastvrouw sta je niet letterlijk aan het bed bij de bewoners die besmet of verdacht zijn van Covid_19. Geen beschermende kleding, mondkapjes, handschoenen of brillen. Ik heb al die tijd ‘gewoon’ in de huiskamer gewerkt. Ben zelfs nooit op de Cohortafdeling geweest. En toch. De impact die het op mij heeft gehad, is er zeker niet minder om geweest. Heel veel beelden zullen nooit meer van mijn netvlies verdwijnen. Collega’s die na ruim 4 uur werken zonder plas- of drinkpauze bijna letterlijk om adem komen snakken in de huiskamer. De elastiek van de mondkapjes nog als striemen in hun gezicht. Het zweet op hun voorhoofd. Die blik in hun ogen. Een brok in hun keel. Je vraagt hoe het is. Even komen er geen woorden. Alleen maar tranen. En je mag elkaar niet vastpakken. Niet knuffelen. Geen arm om elkaar heen slaan. Je staat op anderhalve meter afstand. Dit voelt nog steeds zó onwerkelijk. 

 

Op een dag is er een bewoner die in deze nare periode als eerste sterft in ons verpleeghuis. Aan Corona? We weten het niet. In het begin werd er maar 1 persoon getest. Alle andere bewoners die klachten hadden werden behandeld alsof ze Covid_19 zouden hebben. Familie mag niet bij hun dierbare zijn. De coronaprotocollen zijn keihard. Alleen op het allerlaatste moment mogen zij afscheid nemen. Met niet meer dan 2 personen. Overleden bewoners mogen niet worden opgebaard, maar worden in heel korte tijd meegenomen door de begrafenisondernemer. Waar we normaal een erehaag vormen om een laatste groet te brengen, is er nu helemaal niks. Geen afscheid, geen mooie woorden, geen familie de handen schudden om te condoleren, niks... 

 

Laatste groet

Een andere dag geef ik, een ondertussen ook overleden mevrouw haar ontbijt op bed. Dat doe ik al jaren. Vaak staar ik even naar buiten. Dan zie ik konijnen of eekhoorns wegspringen in de struiken. Nu zie ik de deuren van een nooduitgang open gaan. Een collega- verzorgende met haar hoofd naar beneden gebogen voorop. Ik herken haar niet met mondkapje, bril, handschoenen en schort. Daar achteraan 1 van de begeleiders van de uitvaartonderneming, die de brancard vast heeft met daarop een overleden bewoner. In zo’n grijze lijkenzak. Een body bag? Ik zoek een ander woord, iets wat niet zo barbaars klinkt. Ik kan er geen bedenken. Maar het is gewoon wat het is. Sorry. Daarachter nog een begeleider van de uitvaartonderneming. En vervolgens nog 2 collega’s die deze bewoner uitgeleiden. Allemaal in beschermde kleding. Dan staan ze stil. Door de kleine opening van de vitrage heen, zie ik dat de verzorgers van de uitvaartonderneming, hun beschermende kleding uittrekken en in de grote, speciaal daar neergezette, container weggooien. Ook zij snakken naar adem. Letterlijk bijna naar lucht happen. Hun gezichten staan net zo goed verdrietig. Zoveel mensen die nu overlijden in zo’n korte tijd. Ik kijk naar de brancard. Ik weet niet wie er ligt. Wat ik wel weet: Deze bewoner krijgt niet het afscheid dat hij of zij verdient. Dit is verschrikkelijk om te zien. Letterlijk door de achteruitgang verdwijnt deze bewoner. Niet in een mooie kist. Geen bloemen. Geen familie die de kist ‘dragen’. Geen erehaag van collega’s om een laatste groet te brengen… Allerlei gedachten schieten nu door mijn hoofd. Ik ga door met eten geven aan mevrouw. Gelukkig heeft zij op dat moment niets in de gaten. Haar ogen staren naar het plafond en af en toe kijkt ze naar mij. Een van de drie bewoners die in één weekend op deze manier het huis moest verlaten. Ik ben verdoofd. Ik heb geen tranen. Ik voel ff niet zoveel, geloof ik. Toch doet dit wel verdomd veel met me. Maar op een of andere manier kan ik het op dit moment even ‘parkeren’. 

 

Hekwerk in de tuin

Zo ook het moment dat ik probeer een bewoner gerust te stellen vanwege de onrust in zijn lijf. Iets over een glas water naar zijn kamer nemen, niet kunnen slapen ‘s nachts vanwege het bed dat niet lekker ligt. Of is het zijn hoofdkussen waarop hij de slaap niet kan pakken? Of ik 3 pepermuntjes voor hem heb, want daar wordt hij rustig van, zoals hij zelf altijd zegt. Deze angst is niet vanwege Corona. Een angststoornis die bij zijn ziekte past. En in zijn verdriet en gejammer merkt hij in al deze verwarring ook nog op dat er astronauten in de tuin lopen? Wat die hier toch komen doen? Het moment dat ik dan opkijk, zie ik inderdaad 2 collega’s, volledig vermomd in de voor mij ondertussen bekende beschermingskleding, door de binnentuin lopen met een doodzieke bewoner op een bed. Een miniverhuizing die we nog veel hebben gezien, de dagen daarna. De eerste ingerichte cohort afdeling is niet groot genoeg. De extra ruimte is nu hard nodig om nog meer zieke bewoners beschermd te kunnen verzorgen. Op dat moment realiseer ik me dat dit echt niet mag gebeuren. Dit zijn beelden die je niet wil zien. En zeker onze bewoners niet, zij begrijpen niet eens wat Corona is. Ik zou NU willen dat wij, maar ook onze bewoners dit nooit meer hoeven te zien. Mijn collega’s hebben het ook opgemerkt en de volgende dag zijn er mooie versieringen van bloemetjes op de raam met krijtstift aangebracht. Het oogt erg druk, maar dit is even een hele goede oplossing. Het ziet eruit als een bloemetjesgordijn op het raam. Gepast heel blij ben ik als een week later een groot hekwerk in de binnentuin is geplaatst, als afscheiding tussen de cohortafdeling en onze eigen afdeling. Zo kunnen bewoners van de cohort en van onze afdeling toch naar buiten, zonder dat ze elkaar besmetten.

 

Wat dacht je van dit gesprek dat ik van een collega hoorde? Een wijlen bewoonster die boos is op koning Willem Alexander. “Hij verspreidt het virus. Hij gaat overal naar toe en geeft zomaar overal handen. Bah… Hij moet gelijk van de postzegels af!” Ze wil ook geen tv meer kijken, want ze wordt boos als ze hem ziet. Wat gaat er allemaal om in de hoofden van onze bewoners? 

 

Zo ver weg

Nog zo’n beeld op mijn netvlies. Die collega die in Nieuw Zeeland met al haar broers en zussen het gouden huwelijk van hun zus en zwager gingen vieren. Voor de allereerste keer ging zij vliegen. Het zou een blijvende herinnering worden. En dat werd het zeker… Ze konden niet eens meer terug naar Nederland. Ineens ging Nieuw-Zeeland vier weken op slot. Op de groeps-app ontvangen wij een bericht dat ze ‘vast’ zitten… De angst die je leest en voelt om niet bij je eigen gezin in Nederland te kunnen zijn. De onmacht en wanhoop die ze schrijft, hoe zwaar wij (haar eigen collega’s) het in de zorg hebben. Ik kon het berichtje niet eens hardop voorlezen. En toen mocht ze eindelijk naar Nederland. Ze moest nog 2 weken in quarantaine. Ze vertelde me over de dag dat ze weer voor het eerst op de afdeling kwam. Een kwartier lang heeft ze bij de ingang van Berkenlaan staan huilen. Waar normaal een gedenk tafeltje staat met 1 fotolijstje en een ‘brandend’ kaarsje, hangt nu een prikbord vol met foto’s, rouwkaarten en bidprentjes. Aantal doet er niet toe. Het zijn er meer dan 3… Bewoners waar je jaren voor gezorgd hebt, die er dan ineens niet meer zijn. Dit is zo onwerkelijk.

 

Grote hoeveelheid werk

De eerste weken in maart en april was het erg druk en stressvol voor iedereen. Je loopt de benen onder je kont vandaan. Vaak nog zoekende hoe we volgens alle maatregelen en protocollen moesten handelen. Zo maakten ik en mijn collega-gastvrouwen in het begin al het eten klaar voor zowel de cohortafdeling als ons eigen afdeling. Dan kreeg je rond 9 uur een telefoontje of je even voor 8 of 10 personen een ontbijt wilde maken? En om 11:30 uur nog zo’n zelfde telefoontje voor de lunch, inclusief een extra pannetje soep. Alles op plastic wegwerp servies. Dat deed je dan natuurlijk. Plakje peperkoek of sneetje krentenbrood erbij. Als je dat klaar had, belde je weer naar de cohort om te zeggen, dat je het op de tafel voor de deur klaar zette, zodat zij het dan weer op konden halen. Op deze manier had je geen direct contact met elkaar. En daarna ging je dan ‘gewoon’ weer verder met het klaar maken van het ontbijt en de lunch voor je eigen afdeling! Gelukkig duurde dit maar een paar weken, want toen werd besloten dat iedere afdeling voor het eten van de eigen bewoners ging zorgen. Iets meer structuur. Zoeken naar de beste oplossingen in deze moeilijke en drukke omstandigheden. Dat was fijn. 

 

Anderhalve meter

Nog een dingetje, waar heel veel mensen een directe en geheel eigen mening over hadden, was het feit dat wij in de huiskamer en op de reguliere afdeling geen beschermingsmiddelen gebruikten. Ik geef toe dat het in het begin ook door mijn hoofd is gegaan. Ik wilde weten of ik Covid_19 gehad had. Als dat zo was, kon ik niemand meer besmetten. Toch? En ook dat is nog steeds niet zeker… Dus wat maakte het uit? Jezelf zo goed mogelijk beschermen, door te niezen en te hoesten in je ellebogen. Zo vaak mogelijk je handen te wassen. Heel vaak desinfecterende hand gel te gebruiken. Anderhalve meter van elkaar te blijven. Dat was en is nog steeds wel een ding waar ik al die tijd veel moeite meegehad heb. Nog steeds. Het lijkt ineens zo’n andere wereld als je ‘binnen’ bent. Dat JIJ bewoners kan besmetten? Dat is het ergste. Onze bewoners begrijpen het niet. Je kan ze niet uitleggen, waarom ze afstand moeten houden. Buiten mijn werk ontmoette ik bewust geen mensen. Ik onthield me van alle sociale contacten. Ik durfde gewoon met niemand af te spreken. En andersom merkte ik ook dat mensen terughoudend naar mij waren, omdat je toch werkt in de besmettingshaard van Corona. Het voelde niet zo zeer omdat zij bang waren dat ik hen persoonlijk zou besmetten, maar meer dat ze zichzelf ook wilde beschermen om anderen weer niet te besmetten. 

 

Buiten koffie drinken

Zoals ik al eerder schreef, deed en doe ik nog steeds de boodschappen voor mijn ouders (75 en 80 jaar) In het begin zette ik de boodschappenkrat via de kortste route in huis op het aanrecht. Liep dan terug naar de achterdeur. In de deuropening kletste ik 5 minuutjes met mijn ouders. En dan was ik weer weg. Ik wilde ze niet besmetten. Ik wist niet of ik ze kon besmetten. Nu met dit mooie weer, kan ik buiten, nog steeds op afstand, met ze praten en ‘durf’ ik sinds vorige week weer een kop koffie met ze te drinken. Zo hebben we inmiddels ook weer met vrienden afgesproken. Maar ik ga alleen als we buiten kunnen zitten. En met zijn viertjes. Niet met meerdere personen. Op een of andere manier vind ik binnen afspreken nog niet fijn. En je mag en kan dit overdreven vinden. Ik doe wat voor mij prettig voelt. Dat zou iedereen moet doen. Kijk naar jezelf en oordeel niet meteen over een ander. Ieder huisje heeft zijn kruisje. Neem gewoon je eigen verantwoordelijkheid en hou je aan de maatregelen van het RIVM en de overheid.

 

Via de achterdeur

En dan is je dienst klaar. Via de achterdeur verlaten ook wij de afdeling. Ik loop het lange grindpad helemaal aan de achterkant van de Nieuwe Hoeven af. De paar minuten zijn even heerlijk om een frisse neus te halen. Maar ik ben op de fiets, dus ik heb nog even de tijd om mijn gedachten te verzetten voordat ik thuis ben. Ik pak mijn fiets en rijd het terrein af. Het valt me op dat de parkeerplaats nagenoeg leeg is. Er staan slechts een paar auto’s. De afgelopen maanden waren straten leeg. Vooral in het begin leek het uitgestorven. Het is fijn dat bewoners nu weer bezoek mogen ontvangen. Voor ons is dat ook weer even schakelen. Vergeet niet dat wij ook al die tijd maar heel weinig contact hadden met andere mensen dan collega’s en bewoners. Het bezoek reageert heel verschillend. Het is nog steeds een moeilijke situatie. Ja, je kan elkaar zien. Van dichtbij: op 1,5 meter afstand. Ja, je KAN elkaar aanraken; maar het MAG nog steeds niet. Dat is voor de bewoners best moeilijk. Ja, je mag je verdriet laten zien: maar hoe reageert de bewoner hierop? Wij zijn blij familie weer te zien: met een mondkapje weliswaar, maar toch! En familie laat voelen enorm dankbaar te zijn. Dat doet ons goed. Hopelijk zijn we weer op de goede weg naar normaal…

 

Begrip

Mijn blog is ontstaan om de mooie momenten in de zorg, die niet gerapporteerd worden te delen met andere mensen. Laten zien wat er achter die (nu met Corona gesloten) deuren van een verpleeghuis gebeurde. Vandaag wil ik al mijn zorgcollega’s een meer dan verdiend compliment geven. Bedanken voor het geduld en begrip naar elkaar toe. Het in elkaars waarden laten. De acceptatie als je een keer je dag niet had. Als je niet wilde praten. Of als je juist wel even een luisterend oor kon gebruiken. Iedere dag was het wel schakelen. En dan doen we nog steeds. Als ik zei dat ik anderhalve meter wilde, dan begrepen jullie dat. Als ik zei dat ik even naar de kamer van een bewoner ging, om de stilte op te zoeken, dan begrepen jullie dat. Als ik even een kort lontje had of een keer mopperde uit onmacht of verdriet, dan begrepen jullie dat. Als ik even stil was, was ik niet boos, maar stonden de tranen me nader dan het lachen. Ook dan lieten jullie mij ‘even heen doen’, dan begrepen jullie dat! Dit was ook een ode aan jullie om mijn respect en bewondering te tonen, want vele van jullie stonden letterlijk in de brandhaard van Corona op de Nieuwe Hoeven. Hopelijk blijven we voor de komende tijd SAMEN STERK! HOU VOL!

 

DANK JULLIE WEL, lieve collega’s!

 

En ook alle lezers, dat jullie tot het einde mijn XXL blogverhaal van vandaag wilde lezen... Dank je wel!